Jaki Skyrim taki Fallout. 7 grzechów RPG Bethesdy

Bethesda jaka jest, każdy widzi. Należące do wydawcy studio deweloperskie kojarzymy przede wszystkim z popularnymi seriami RPG w postaci The Elder Scrolls oraz przywróconego do życia w 2008 roku Fallouta. Obie marki zrzeszają ogromne społeczności fanów, a poszczególne gry otaczane są oddzielnym kultem. Na dzień dzisiejszy portfolio firmy zamyka niechlubny Fallout 76, którego grzechy stanowią temat na osobny artykuł. W niniejszym zestawieniu skupimy się jednak na produkcjach singlowych, które budują swoisty paradoks erpegów Bethesdy – produkcji tyleż grywalnych, co niedopracowanych. Przedstawiona lista jest oczywiście subiektywna, niektórzy wymienione bolączki uznają za zalety, a jeszcze innym nie przeszkadzają one na tyle, aby obniżyć ocenę dla poszczególnych gier. Tak czy siak, ponarzekać zawsze wolno - zapraszamy do lektury!

Duży, ale pusty świat

Wielkość mapy zawsze była pewnym wyznacznikiem jakości w grach cRPG. Więcej jednak nie zawsze znaczy lepiej, czego dowodem są ogromne prowincje, po których poruszamy się w kolejnych Elder Scrollsach i bethesdowych Falloutach. Dwie dekady temu gracze nabierali się jeszcze na światy generowane losowo, ale dzisiaj oczekujemy piaskownic wypełnionych zróżnicowaną i przemyślaną zawartością. Tymczasem pogrążony w wojnie domowej Skyrim przypomina raczej rezerwat przyrody, w którym częstszym widokiem jest jeleń na rykowisku niż krwawa bitwa Cesarskich z Gromowładnymi. Podobnie się sprawy mają także w innych prowincjach Tamriel oraz zniszczonych po wojnie nuklearnej stanach USA. Szybko rzuca się w oczy też kopiuj/wklej w projektach różnych lokacji tego samego typu - po odwiedzeniu kilku identycznych jaskiń, dwemerowych ruin, miasteczek widmo czy opuszczonych stacji metra, zaczynamy się zastanawiać, po co właściwie to robimy.

Powtarzalne zadania poboczne

Przyjmij questa, udaj się do lokacji, w której odzyskasz jakiś przedmiot. czy też zabijesz lub uwolnisz jakiegoś NPCa, a następnie wróć do zleceniodawcy po nagrodę. I tak do znudzenia. Okej, ktoś zapyta, czego tu wymagać, skoro eksploracja, walka, kradzieże i rozmowy to właściwie wszystko, czym się w tych grach zajmujemy. Jakości i dopracowania, odpowiem. Bo przecież można, czego dowodem są chociażby zwariowane zachcianki daedrycznych książąt czy niektóre zlecenia Mrocznego Bractwa ze "scrollsów", a także wątek wysadzenia Megatony lub rozwikłanie tajemnicy domu Cabotów z Falloutów 3 i 4 (o całokształcie powierzonego Obsidianowi New Vegas nie wspominając). Zdecydowanie przydałoby się więcej rozbudowanych intryg, upiornych historyjek i łamania schematów, a mniej "kolejnych osad potrzebujących naszej pomocy".

Mało wyraziste postacie

Protagonista w grach Bethesdy z założenia jest everymanem, którego przyszłość nie odgrywa większej roli wobec czynów, jakich dopiero dokonać ma nasz bohater. Mamy maksymalnie utożsamić się z kierowanym przez nas herosem i sami napisać jego legendę, toteż proces tworzenia postaci i luki w jej biografii są w pełni uzasadnione. Nie usprawiedliwia to jednak armii nijakich NPC, zbyt podobnych do siebie i zlewających się w szarą, niezapadającą w pamięć papkę. Postacie występujące w The Elder Scrolls zwykle w dużej mierze bazują na stereotypach opisujących poszczególne rasy zamieszkujące Tamriel, stąd ciężko odróżnić jednego przebiegłego khajita lub walecznego Norda od drugiego o niemal identycznym wyglądzie. Wyjątki potwierdzające regułę oczywiście są, zwłaszcza w Falloutach, w których łatwiej o oczytanego mutanta czy ghoula-biznesmena. Mimo wszystko w obu seriach próżno szukać postaci prawdziwie ikonicznych, których wątki faktycznie motywowałyby nas do czynienia dalszych postępów w fabule.

Bugi i glitche

Tego podpunktu nie mogło tutaj zabraknąć. Z jednej strony zabawne, niektóre wręcz kultowe, dzięki czemu gry zyskują większy rozgłos (np. za sprawą licznych memów), z drugiej zaś frustrujące i skutecznie zabijające immersję. Przenikające tekstury czy konna wspinaczka po pionowej ścianie to jedno, ale błąd uniemożliwiający ukończenie zadania czy uszkodzony save po 100 godzinach gry to już zupełnie inna para kaloszy. Miodna rozgrywka i przestarzały silnik wymagający ciągłego patchowania wyrosły na przestrzeni lat na nieodłączne symbole RPG Bethesdy. Pytanie tylko, na jak wiele można sobie pozwolić, wydając tak niedopracowane gry? Przypadek Fallouta 76 pozwala stwierdzić, że cierpliwość i tolerancja graczy właśnie się wyczerpała.

Znikomy wpływ decyzji gracza na świat gry

Decyzje w grach RPG to coś, co tygryski lubią najbardziej. Każda gra z flagowych serii Bethesdy oddaje do dyspozycji gracza wielki świat pełen zadań do wykonania. Przebieg niejednej z tych misji zakłada dokonanie wyboru, zwykle składając na ręce naszego bohatera los jakiegoś NPC lub zadecydowanie pomiędzy otwartym atakiem a dyskretnym sabotażem na tyłach wroga. Niestety, poza nielicznymi wyjątkami, jak możliwość wysadzenia miasta Megatona w Falloucie 3, najczęściej nasze decyzje nie wywierają żadnego widocznego wpływu na świat przedstawiony, a wszystkie podjęte przez nas działania tak czy siak prowadzą do uruchomienia tego samego skryptu kończącego danego questa. Znakomita większość zadań pobocznych w The Elder Scrolls i Falloutach stanowi odrębną historię, jest osobną mini-grą z własną mini-fabułą, która nie łączy się z innymi questami w większą całość. A szkoda, bo wcielając się w bohatera, który poświęca długie godziny, zmieniając świat na lepsze, chcielibyśmy widzieć jakieś efekty naszych działań. Zapewne taka jest cena nieliniowości rozgrywki, aczkolwiek przy odrobinie kreatywności można by osiągnąć na tym polu znacznie więcej. Kilka zapętlonych ścieżek dialogowych, w których mieszkańcy rozpoznają nas jako Smocze Dziecię czy Samotnego Wędrowca to jednak trochę za mało.

Cała zawartość dostępna od początku rozgrywki

Nieliniowa fabuła jest w przypadku omawianych gier zarówno wadą, jak i zaletą. Gracze z pewnością cenią sobie wolność, jaką otrzymują w erpegach Bethesdy. Tradycją stało się tu rzucanie gracza na głęboką wodę zaraz po ukończeniu tutorialu. W tym momencie możemy zarówno zabrać się za wątek główny, jak i rzucić w wir eksploracji i zaliczania zadań pobocznych. W tym drugim przypadku ani się obejrzymy, jak palcem u nogi wykaszamy całe armie odziani w daedryczną zbroję czy najlepszy pancerz wspomagany. I w tym momencie dochodzimy do wniosku, że wypadałoby w końcu ugryźć główną linię fabularną i zacząć naszą podróż od zera do bohatera, w rzeczywistości będąc już najpotężniejszą istotą na całej planecie. Trochę się to gryzie, kiedy po zdmuchnięciu bossa jednym ciosem otrzymujemy gratulacje za wygranie wielkiej bitwy, a nagrodą jest przedmiot, po który nawet byśmy się nie schylili, znajdując go na ziemi. Podobnie komicznie wygląda sytuacja, w której jako legendarny wojownik, przywódca wszystkich gildii na kontynencie, musimy zająć się zbieraniem ziółek czy pustych butelek. Pewnie, nikt nie lubi odgórnych ograniczeń, niewidzialnych ścian i bramek poziomowych, ale istnieją przecież znacznie bardziej kreatywne metody odkrywania kolejnych kart wraz z osiąganymi postępami w fabule.

Krótki i niezbyt efektowny wątek główny

Jeśli można wskazać jedną rzecz, dla której NIE kupuje się Elder Scrollsów i Falloutów, to będą to perypetie bohaterów ukazywane w wątku głównym. Obie serie to wielkie, budowane latami uniwersa z własną, rozpisaną na całe wieki historią i mitologią, tworzące fantastyczne światy ze świetnym klimatem i zróżnicowanymi, zwalczającymi się frakcjami. I o ile w teorii rzeczywiście przeżywamy epickie przygody, dokonując wielkich czynów, które zapisują się złotymi zgłoskami na kartach dziejów tych światów, tak w praktyce Bethesda nie przykłada do zadań głównych należytej uwagi.

Misje związane z podstawową osią fabularną są często nie do odróżnienia od questów pobocznych. Jest ich mało, są krótkie i nie oferują specjalnych, dedykowanych im mechanizmów w rozgrywce. Brakuje też dopracowanych cutscenek na silniku gry, o intrze czy outrze w CGI nie wspominając. Cierpi na tym stosunek wysiłku do nagrody, bo przecież napisów końcowych nie poprzedza tylko tych kilka śmiesznych zadanek, ale też dziesiątki godzin spędzonych na żmudnym expieniu naszej postaci i pozyskiwaniu topowego ekwipunku. Udało nam się w końcu uratować świat, lub na zawsze odmienić jego losy, a my, zamiast czerpać z tego satysfakcję, zastanawiamy się, czy to serio jest już wszystko, co twórcy dla nas przygotowali. Wydawca konsekwentnie skąpi dolarów na produkcję solidnych epilogów, wobec czego godne zamknięcie akcji u Bethesdy musimy sobie wyobrażać.